- تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس‏

‏- تغییر در وضع فیزیکی مدارس و توجه به نیازهای دانش‌آموزان و تنوع برنامه‌ها‏

‏- توجه جدی به امور معیشتی و رفاهی معلمان به منظور حضور شاداب‌تر آن‌ها در مدارس‏

‏- بها دادن به دانش‌آموزان پرتحرک، کنجکاو و پرسشگر‏

‏- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ‌های شاد و جذاب درمحیط مدرسه‏

‏- شناسایی افراد خلاق و تشویق آنان در زمینه تغییر واصلاح مدارس‏

‏- ایجاد انگیزه در مدیران برای مطالعه درباره شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت

‏- توجه به زیبا سازی مدارس‏

‏- توجه به وضع بهداشت محیط مدرسه‏

‏- ایجاد فضای مناسب برای تفریحات سالم دانش‌آموزان‏

‏- توجه به نیازهای عاطفی، روحی و روانی دانش‌آموزان‏

‏- مشارکت دانش‌آموزان در اداره مدرسه‏

‏- استفاده از تابلو‌ها و پیام‌های بهداشتی شاد و شعر‌های شادی آفرین

‏- تهیه امکانات و مکان‌های ورزشی در داخل مدرسه وبیرون از مدرسه‏

‏- برگزاری جشن‌ها به مناسبت‌های مذهبی و اعیاد ملی با کمک دانش‌آموزان‏

‏- برگزاری مسابقات ورزشی - تفریحی - علمی در بین مدارس و بین دانش‌آموزان‏

‏- برگزاری نمایشگاه نقاشی، شعر، خط و مسابقه قرآن به صورت گروهی

- دعوت از افراد محبوب و موفق دانش‌آموزان برجسته مثل هنرمندان و ورزشکاران

‏- اجرای برنامه‌های صبحگاهی بانشاط و پربار‏

‏- استفاده از مشاوران مجرب و دلسوز برای حل مشکلات تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان‏

‏- نمایش فیلم و تئاتر نمایش‌های عروسکی - موسیقی زنده مورد علاقه دانش‌آموزان

‏- بردن دانش‌آموزان به موزه، تئاتر، سینما، پارک و اردوگاه با کمک اولیای مدرسه و خانه‏

‏- تشکیل نمایشگاه کتاب‏

‏- افزایش مدت زنگ‌های تفریح

‏- برگزاری مسافرت‌ها و اردو‌های تفریحی - سیاحتی

- تشکیل گروه‌های درسی با حضور فعال دانش‌آموزان‏

‏- کنترل عوامل بازدارنده نشاط و تقویت عوامل تسهیل‌دهنده‏

‏- جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش‌آموزان‏

‏- ممنوعیت جدی هر گونه تنبیه بدنی

- پربار شدن ساعات ورزش‏

‏ - پذیرایی در اعیاد و مناسبت‌های مذهبی و غیرمذهبی

- توجه به وسایل صوتی و تصویری در مدارس مخصوصا کامپیوتر

منبع:

رومه اطلاعات

beytoote.com

داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد. در واقع شاداب‌سازی را باید در ابعاد ظاهری و همچنین معنوی جست‌وجو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توانیم روان و جسم نوجوان را شاد کنیم. چون نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان حس رضایت از زندگی است که باید در تمامی ابعاد وجودش رخنه کند.‏یکی از شاخص‌های بهداشت روانی احساس رضایت و شادابی است. فردی که احساس می‌کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است، به زندگی خود امید پیدا می‌كند و به درجه‌ای از رضایت درونی می‌رسد که همواره او را شاد نگه می‌دارد.‏

در این حالت فرد به زندگی دیگران علاقه مند می‌شود و به آنها عشق می‌ورزد.

احساس رضایت و شادی سبب پیدایش حالات روانی مختلفی می‌شود که دوستی، عشق، محبت، امید، خوش بینی، همراهی، همدلی و پذیرش از نمونه‌های آن است.‏

- تشخیص اهمیت مطالب غیرکلامی

‏-توجه به زیبایی محیط آموزشگاه و کلاس‌های درس

- نقل داستان‌هایی درباره مدرسه

- برگـــزاری جشـــن‌هــا ومراسم مذهبی

‏- پرورش روح دانش آموزان

- شناسایی علت‌ها به جای توبیخ‌ها

اگر قرار باشد روح دانش‌آموز پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز شود. چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد، شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش‌آموزان وجود خواهد داشت.

معلمانی که نمی‌توانند حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نمایش دهند، از لحاظ انتقال فکر با دانش‌آموزان هماهنگ نیستند و برای پاسخگویی به نیازهای دانش‌آموزان آمادگی ندارند. معلم باید با توجه به هرگونه نقص در درک و دریافت دانش‌آموز، تلاش کند تا توانایی روش‌های جدید تدریس و گرداندن كلاس را در خود کشف كند.

اگر دانش‌آموزان آگاه شوند که چه باید بخوانند، چرا باید بخوانند، درسی که می‌خوانند چه سودی در آینده نزدیک و آینده دور برای آنها دارد و مورد کاربرددرس در جامعه کجاست و چگونه مورد استفاده قرار خواهدگرفت، اهداف برای شان روشن خواهد شد.

باکسب این اطلاعات است که دانش‌آموز به كلاس، درس و معلم خود رغبت پیدا می‌كند و محیط كلاس و مدرسه برای او شاد و نشاط آفرین می‌شود.‏

مدرسه نیز خود از یک روح سرشار برخوردار است. این موضوع به ندرت مورد تایید قرار می‌گیرد. برخی مدرسه را به عنوان یک ماشین یا کارخانه می‌شناسند.

در حالی كه می‌توان شرایطی را در مدرسه به وجود آورد كه اجازه پرورش روح را بدهد و ایجاد نشاط كند.

منبع: رومه اطلاعات

روانشناسی به نام دیوید مایرز، سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می‌داند و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می‌کند: نوعی احساس امنیت. احساس این که زندگی به طور کلی به خوبی می‌گذرد»‏.

این حالت خوشی و نشاط،زودگذر نیست و دارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد.‏

به گفته مایرز» خوشحالی به سن یا میزان درآمد، مرد یا زن بودن بستگی ندارد، ولی به بعضی خصوصیات شخصیت فرد و مهارت‌های او، داشتن روابط نزدیک با دیگران و برخورداری از اعتقادات مذهبی و عمل کردن به آنها مربوط است.‏

منبع: رومه اطلاعات

عباسی‌نیا (1391)، در کتاب خود با عنوان مدارس شاداب، دانش آموزان شاد» ویژگی مدارس شاد را در مهربانی و روابط انسانی افراد می‌داند. از نظر وی، عوامل مؤثر در شادابی مدارس عبارت‌اند از:

• توجه به فضای فیزیکی مدرسه

• تجدیدنظر در کیفیت فعالیت‌های آموزشی و توجه به شاخص‌های نشاط

• ایجاد روابط انسانی مطلوب

• استفاده از روش‌های فعال تدریس

• آموزش ارزش‌های انسانی

• استفاده از روش‌های ساده و جذاب در آموزش

• معرفی الگوهای مناسب

• تشویق و ارزش‌گذاری فعالیت‌های دانش آموزان برای ایجاد عزت و اعتمادبه‌نفس

• آموزش روابط اجتماعی مناسب به دانش آموزان 

• توجه به معیارهای شادی‌آفرین در سنین مختلف (کودکی: توجه به نیازهای جسمی و روانی ـ ‌نوجوانی: پذیرش فرد از طرف خانواده و گروه هم‌سالان و موفقیت در کارهای شخصی و تحصیلی ـ جوانی: کسب مهارت‌های لازم برای تصدی شغل، پیشرفت در کار و تحصیل) 

• نقش دولت در افزایش شادمانی: جلوگیری از رواج و پخش برنامه‌های مروج خشونت ـ ترویج محبت و زندگی متعادل در تولیدات رسانه‌ای ـ‌ آموزش تکریم و سپاس از طبیعت ـ تأمین شغل، بهداشت و درمان و هزینه معیشت مردم 

• آموزش ارزشمندی کار و تلاش

• تشویق دانش آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد بسترهای لازم برای بروز استعدادها

• همکاری آگاهانه و مشارکت همه‌جانبه اولیا با مدرسه.

جعفری و همکاران (1387) در مطالعه خود به بررسی عوامل مؤثر در شادابی مدارس پرداخته و نتیجه گرفته‌اند که عوامل فردی، عوامل اجتماعی ـ فرهنگی، عوامل کالبدی و سبک مدیریت مشارکتی، در شادابی مدارس مؤثرند و از طرفی، مدیریت آمرانه در مدارس می‌تواند شادابی مدارس را کاهش دهد. آن‌ها همچنین برای افزایش شادی و نشاط در مدارس موارد زیر را پیشنهاد داده‌اند:

مشارکت کارکنان مدرسه در اداره امور، آموزش به خانواده‌ها از طریق انجمن اولیا و مربیان، استفاده از روش‌های فعال تدریس، برگزاری جلسات بحث آزاد جهت بیان انتظارات دانش آموزان بدون نگرانی و اضطراب، برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت فیزیکی مدرسه از قبیل استفاده از رنگ‌های ملایم و شاد، نور و تهویه مناسب، توجه به معماری و بازسازی مدارس و ایجاد امکانات تفریحی.

رضایی (1386) در کتاب خود به نام چگونه مدرسه‌ای شاد داشته باشیم»، شادی و نشاط را باعث ارتقای انگیزه‌های حضور و تلاش در مدرسه معرفی می‌کند. او عوامل ایجاد مدرسه شاد را به شرح زیر بیان کرده است:

• زیباسازی و بهسازی فضای مدرسه: توسعه فضای سبز، ارتقای بهداشت و خدمات بهداشتی در مدرسه، توجه به ورزش و فضای تحرک و بازی.

• بهبود روابط انسانی و فضای عاطفی مدارس: تغییر نگرش اولیا، مربیان و دانش آموزان از طریق جلب مشارکت آنان در اداره امور مدرسه.

• ایجاد جو سازمانی مطلوب: احترام مدیر به کارکنان، تقویت روحیه کار گروهی و مشارکت، توجه به مشکلات افراد و انتظارات آنان، روابط حسنه افراد با یکدیگر، برگزاری جلسات مشترک با اولیا و مربیان و دانش آموزان، برگزاری جلسات و برنامه‌های غیررسمی با دانش آموزان.

• اصلاح شیوه‌ های مدیریت: مشارکت دانش آموزان و اولیا در اداره امور مدرسه، فعال‌سازی مجامع و تشکل‌های دانش‌آموزی، بهره‌گیری از مدیریت مشارکتی.

• توسعه فعالیت‌ های آموزشی و پرورشی با رویکردهای نوین: اهمیت دادن و توجه به ارزشیابی مستمر، فعالیت‌های فرهنگی و هنری و فعالیت‌های مکمل و فوق‌ برنامه.

• اصلاح و بهبود روش‌های تدریس: کاربست روش‌های نوین و فعال در فرایند یاددهی ـ‌ یادگیری، به‌کارگیری راهکارها و راهبردهای کلاس شاد، توسعه و کاربرد روش‌های تشویق کلامی و غیرکلامی.

• رنگ و پوشش دانش آموزان: توجه به ویژگی و خصوصیات روانی رنگ‌ها، روان‌شناسی رنگ ‌ها در دوره‌های مختلف تحصیلی، توجه به دیدگاه اسلام درباره رنگ‌ها.

وی در ادامه، راهبردهای زیر را برای افزایش شادی و نشاط در مدرسه توصیه می‌کند: تنوع در اجرای مراسم آغازین، برنامه‌ریزی اوقات فراغت دانش آموزان، مدیریت زنگ تفریح، اجرای برنامه‌های شادی‌بخش، رفع موانع و عوامل بازدارنده شادی.

اکبرزاده و حقیقی (1386) در کتاب خود با عنوان مدیریت شادی در مدرسه»، شادی را امری ذاتی و درونی می‌دانند که بر رفتار و اندیشه انسان تأثیر می‌گذارد. آن‌ها در ادامه، عوامل مؤثر در شادی مدارس را به این ترتیب برمی‌شمرند:

ـ امکانات فیزیکی: ساختمان مدرسه، میزها و نحوه چیدمان آن‌ها، درهای ورودی، فضای سبز موجود، تابلوها، وسعت حیاط و کلاس‌ها و. .

ـ نیروی انسانی: بارزترین و شاخص‌ترین مؤلفه ایجاد شادی در مدرسه است و از طریق تعاملات مختلف، فرایند شادی را تنظیم و هدایت می‌کند.

ـ تعاملات: شامل رابطه مدیر با دانش آموزان، رابطه مدیر با معلمان و سایر کارکنان.

آن‌ها همچنین چهارده مورد را به‌عنوان موانع شادی در مدرسه یاد می‌کنند:

شیوه‌های تدریس غیرخلاق و نامتناسب، برنامه‌های تحصیلی نامناسب، نادیده گرفتن احساسات دانش آموزان، اصطکاک فرهنگی و اقتصادی مدرسه با جامعه، استفاده نکردن از اصطلاحات مثبت و شادی‌آفرین، برچسب زدن عجولانه به دانش آموزان، سیستم ارزشیابی نمره‌محور، امر و نهی بیش از حد اولیای مدرسه، قوانین تحمیلی، سخنرانی‌های طولانی و انتزاعی، باور عموم جامعه به ارزش تحصیل و انتظارات نامعقول والدین، فقر اقتصادی خانواده‌ها، شلوغی کلاس‌ها و ایجاد اشکال در تعامل احساسی معلم و دانش‌آموز و مدیر، اضطراب و ترس از امتحان، عوامل روانی و شخصیتی چون کم‌رویی، پرخاشگری و عدم اعتمادبه‌نفس، توجه بیش از حد کارکنان مدرسه به ضوابط اداری، منابع مالی محدود و برطرف نشدن نیازهای آموزشی و پرورشی دانش آموزان، ساختمان‌های مستهلک و قدیمی مدارس، تغذیه نامناسب دانش آموزان.

در نهایت، راهکارهای تولید شادی در مدارس را نیز به شرح زیر بیان می‌کنند:

استفاه از رنگ و نور، امکانات فیزیکی، روش‌های نوین تدریس، موسیقی، ورزش، نماز جماعت، هفته شادی، صلوات، فضای سبز، فضای باز و گسترده، اجرای طرح‌های دانش‌آموزمحوری، اردوها، بازی‌ها، کاهش اضطراب امتحان، تشویق، نظافت.

صادقی (1385) عوامل ایجاد مدرسه شاد و بانشاط را به ترتیب زیر بیان کرده است:

• کاهش بار درسی

• آموزش مهارت‌های زندگی 

•  انجام دادن فعالیت‌های شادی‌بخش

• انتقال مناسب اطلاعات

• زیباسازی محیط 

• شکوفایی استعدادها و کنجکاوی دانش آموزان

• استفاده از دبیران با شایستگی‌های مناسب

• فراهم کردن امکانات رفاهی و تجهیزات مدرسه

• پرهیز کارکنان مدرسه از تبعیض و اجبار

• برنامه‌ریزی صحیح آموزشی

• فراهم ساختن امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی

• جلب مشارکت دانش‌آموران در کارها

• سالم‌سازی محیط

• تقویت خلاقیت و نوآوری در دانش آموزان

• انجام دادن کار گروهی

• انطباق امتحانات با محتوای درسی

• کاهش نگرانی‌های دانش آموزان.

حاجیان (1385) با مطالعه موردی روی یک مجتمع آموزشی شاد، اصول استاندارد بر فعالیت‌های یک مدرسه شاد را به شرح زیر می داند:

• مدیریت مشارکتی

• مشارکت دانش آموزان و معلمان در فعالیت‌های آموزشی و تربیتی 

• مشارکت خانواده‌ها در فعالیت‌های مدرسه

• بهره‌گیری از فرصت‌های ویژه‌ای چون روز تولد دانش آموزان و همچنین ایجاد محیط شاداب با برقراری تمهیدات مناسبی چون بهره‌گیری از رنگ‌ها و ایجاد زمینه‌های مطلوب

• توجه به اصل نگرش، اصل دانش و اصل توانایی

• پیگیری، نظارت، تکمیل و اصلاح مداوم برنامه‌ها.

نصر اصفهانی (1382) در مطالعه خود عوامل شادی‌آفرین در مدرسه را به صورت زیر معرفی کرده است:

اردوهای دانش‌آموزی، تفریح و انبساط روح، تحصیل درآمد، آموزش علم و تجربه، یادگیری آداب زندگی، آشنایی با افراد بافضیلت، موسیقی، امور دینی و مذهبی، روابط انسانی، ورزش صبحگاهی، فضای مدرسه، آراستگی معلم، نبود تحقیر و تنبیه بدنی، نوآوری.

طریقه‌دار (1379) دلایل نبود شادابی و نشاط در نوجوانان را خانه‌های کوچک و پر رفت‌وآمد، و نبود امکانات مناسب ورزشی و تفریحی می‌داند و معتقد است که این محدودیت‌ها مانع آن می‌شوند که نوجوانان انرژی‌های خود را آزاد کنند. او در ادامه بیان می‌کند که علاوه بر امکانات مادی، معنویت و آموزش‌های دینی نیز از ضروریات شادی‌آفرینی در نوجوانان هستند.

منبع: سایت roshdmag.ir